Vào ngày 08 tháng 12 năm 2023, SEAMEO CELLL đã tổ chức thành công hội thảo với chủ đề “Kominkan – những trung tâm học tập thành công của Nhật Bản và bài học kinh nghiệm” theo hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến. Sự kiện được tổ chức dưới sự bảo trợ của Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản (MEXT) và phối hợp với Ban Thư ký SEAMEO. Sự kiện có sự tham gia của hơn 20 người (trực tiếp) và trên 300 người (trực tuyến) là lãnh đạo, chuyên gia và giáo viên đến từ các Sở Giáo dục và Đào tạo, Trung tâm Giáo dục Thường xuyên, và các Hội Khuyến học.
Oyasu Kiichi – Giám đốc Phòng Hợp tác Giáo dục, Trung tâm Văn hóa Châu Á-Thái Bình Dương cho UNESCO (ACCU) là diễn giả chính, cùng với ông Emiljohn Sentillas, Chuyên gia Chính sách và Kế hoạch của Ban Thư ký SEAMEO, và ông Khấu Hữu Phước, Trường Phòng Nghiên cứu và Đào tạo, SEAMEO CELLL.
Kominkan, với nguồn gốc từ các trung tâm học tập cộng đồng ở Nhật Bản, thể hiện một phương pháp đa diện trong việc giáo dục suốt đời. Việc giới thiệu Kominkan cho các nhà lãnh đạo giáo dục Việt Nam có ý nghĩa vô cùng to lớn cho sự phát triển của các trung tâm học tập cộng đồng tại Việt Nam. Đây là cơ hội để áp dụng một mô hình đã được chứng minh hiệu quả, thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng, phát triển kỹ năng và lan tỏa kiến thức. Học hỏi và áp dụng các bài học từ Kominkan, Việt Nam có thể tăng cường nỗ lực trong việc cung cấp cơ hội học tập dễ tiếp cận và bao trùm, phục vụ cho một loạt các đối tượng học viên và nuôi dưỡng văn hóa phát triển liên tục trong cộng đồng. Do đó, mục tiêu của hội thảo này không chỉ là mang lại cho người tham gia cái nhìn sâu sắc hơn về Kominkan mà còn là mở rộng hiểu biết của họ về việc tiến bộ trong học tập cộng đồng bằng việc rút ra những hiểu biết quý báu từ Kominkan.
Bài thuyết trình đầu tiên do ông Khấu Hữu Phước trình bày tập trung vào quá trình ra đời và phát triển lịch sử của Kominkan, khám phá nguồn gốc sau Chiến tranh Thế giới thứ II, cũng như giai đoạn phát triển mạnh mẽ với sự bùng nổ về số lượng Kominkan vào năm 1955 sau khi Hiệp hội Kominkan Quốc gia được thành lập vào năm 1951, và nhằm đáp ứng nhu cầu học thêm kỹ năng để theo kịp công cuộc công nghiệp hóa.
Khi Thế chiến II kết thúc, Nhật Bản bước vào giai đoạn tái thiết đất nước. Điều này đòi hỏi việc giáo dục người dân để họ có kiến thức và kỹ năng đóng góp và có cuộc sống tốt đẹp hơn. Khi người Nhật sống theo lối sống nông thôn và thường xuyên tụ tập vào buổi chiều với một tách trà, trò chuyện về tin tức, trao đổi kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau, chính phủ đã khởi xướng việc thành lập Kominkan như những nơi cho những cuộc tụ họp này.
Kominkan được thể chế hóa bởi Đạo luật Giáo dục Xã hội (1949), nơi Kominkan chiếm gần 50% nội dung, do đó có vị thế pháp lý mạnh mẽ. Nó được thành lập nhằm góp phần thúc đẩy văn hóa cuộc sống và cải thiện phúc lợi xã hội cho cư dân ở thành phố, thị trấn, làng mạc hoặc các cộng đồng địa phương khác, thông qua việc theo đuổi các loại hoạt động liên quan đến giáo dục, nghệ thuật và khoa học, cũng như văn hóa dựa trên cuộc sống của họ.
Sau đó, Giáo sư Oyasu Kiichi đã trình bày về mô hình Kominkan hiện đại. Ông đã chỉ ra ba giai đoạn phát triển của Kominkan phục vụ cho sự phát triển cộng đồng nông thôn (1940s – 1960s), học tập cá nhân và giáo dục cộng đồng (1970s – 1990s), và học tập cộng đồng cho sự phát triển bền vững (2000–). Ông đã mô tả vai trò và chức năng của Kominkan trong từng giai đoạn và phân tích quản lý và hoạt động của Kominkan qua năm lĩnh vực hành động được UNESCO khuyến nghị trong Bản khuyến nghị về Học tập và Giáo dục Người lớn (2015). Một thông điệp chính là “ai cũng có thể trở thành giáo viên và người học tại Kominkan” và “Kominkan là nơi mọi người trong cộng đồng có thể học hỏi lẫn nhau.”
Trong phiên họp buổi chiều, GS. Oyasu đã đi sâu vào quản lý và các hoạt động cụ thể tại các trung tâm Kominkan khác nhau. Ông đã giới thiệu các trung tâm Kominkan nổi bật ở thành phố Okayama và Hiratsuka, làm rõ các hoạt động hiện tại của họ, đặc biệt là trong việc đối phó với những thay đổi liên tục của xã hội. Đáng chú ý, ông đã nhấn mạnh cách thức các trung tâm này thích ứng với các vấn đề, ví dụ như dân số già hóa của Nhật Bản, để minh họa cách các trung tâm Kominkan đang điều hướng qua những biến đổi xã hội không ngừng.
Tiếp theo là phần hỏi đáp sôi nổi với rất nhiều câu hỏi cho Giáo sư Oyasu từ phía các thầy cô tham dự hội thảo. Những câu hỏi này bao gồm cả phương pháp hoạt động hiện tại của Kominkan lẫn định hướng phát triển trong tương lai. Ngoài ra, một số câu hỏi còn mang tính suy ngẫm về việc áp dụng những bài học quý báu từ Kominkan vào việc thiết lập thực tế các trung tâm học tập cộng đồng ở Việt Nam. Cuối cùng, ông Emiljohn Sentillas, đại diện cho Ban Thư ký SEAMEO, trình bày về sứ mệnh của tổ chức trong việc thúc đẩy học tập suốt đời, đặc biệt là giáo dục phi chính quy trong khu vực và đưa ra ví dụ về các sáng kiến và chương trình của SEAMEO, đặc biệt là những chương trình sử dụng công nghệ số để giáo dục bao trùm và chất lượng. Ông kết thúc bài thuyết trình bằng lời khuyên rằng khi áp dụng công nghệ trong giáo dục cần sử dụng “la bàn quyết định”. Bốn hướng cần xem xét là: Liệu nó có công bằng không? Có thể mở rộng quy mô không? Có bền vững không? Có phù hợp không?
Hội thảo giới thiệu Kominkan cho các nhà lãnh đạo giáo dục Việt Nam là hết sức quan trọng vì nhiều lý do. Đầu tiên, nó tạo ra một sân chơi để chia sẻ hiểu biết và phương pháp hay từ mô hình học tập cộng đồng thành công, thúc đẩy trao đổi ý tưởng và chiến lược triển khai. Thứ hai, hội thảo mang lại trải nghiệm trực tiếp về tính ứng dụng và hiệu quả của Kominkan trong việc nâng cao giáo dục liên tục, truyền cảm hứng cho các nhà lãnh đạo để thích ứng và đổi mới trong khuôn khổ giáo dục của họ. Cuối cùng, hội thảo này giúp thúc đẩy việc kết nối mạng lưới giữa các nhà lãnh đạo giáo dục, khuyến khích sự hợp tác và đối tác để củng cố chuỗi cơ hội học tập và cuối cùng làm giàu thêm bức tranh giáo dục ở Việt Nam. Do đó, sự thành công của hội thảo này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc mở rộng và phát triển hiệu quả hệ thống trung tâm học tập cộng đồng được chuẩn hoá ở Việt Nam. Hội thảo về Kominkan hỗ trợ và củng cố tiến trình phát triển một môi trường học tập suốt đời trong nước cũng như trong khu vực.
