PATTAYA, Thái Lan – Ban Thư ký Tổ chức Bộ trưởng Giáo dục các nước Đông Nam Á (SEAMEO) đã tổ chức Hội nghị Giám đốc Trung tâm (CDM) thường niên tại Pattaya, Thái Lan, trong hai ngày 23-24 tháng 7 năm 2025. Hội nghị nhằm nhìn lại những thành tựu đạt được, thảo luận các ưu tiên mới nổi và tăng cường hợp tác khu vực. Hơn 100 đại biểu từ 26 trung tâm và mạng lưới của SEAMEO, các thành viên liên kết và đối tác, cùng nhiều tổ chức giáo dục quốc tế đã tham dự sự kiện.
Phát biểu khai mạc cuộc họp, bà Datuk Dr Habibah Abdul Rahim – Giám đốc Ban thư ký SEAMEO – đã nhấn mạnh hai chủ đề trọng tâm cho các phiên làm việc nhóm giữa các trung tâm: lồng ghép giới và hợp tác đa trung tâm trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI).
Về lồng ghép giới, bà Habibah ghi nhận những tiến bộ của SEAMEO kể từ năm 2014, với các nhóm công tác hiện đang giải quyết bảy chủ đề liên quan đến giới trong bốn lĩnh vực chiến lược của SEAMEO. Về chủ đề AI, bà nhấn mạnh sự cần thiết của hành động tập thể: “Đây là thời điểm thích hợp để chúng ta cùng thống nhất và khám phá những gì chúng ta có thể cùng nhau thực hiện giữa các trung tâm về chủ đề này.”
Tiếp lời bà Datuk Dr. Habibah, bà Pintip Iamnirath, Phó Giám đốc Ban thư ký SEAMEO, đã báo cáo về nỗ lực của SEAMEO trong việc lồng ghép giới. Bà nhận định rằng bình đẳng giới “không phải là chuyện dễ dàng” mà là một nỗ lực đầy thách thức, “đòi hỏi nhiều nghiên cứu.” Bà làm rõ rằng “giới” không chỉ dừng lại ở giới tính sinh học mà còn bao gồm các vai trò, cơ hội và rào cản mà xã hội gán cho mỗi cá nhân. Để lồng ghép giới trở thành hiện thực, bà khẳng định, nó phải bắt đầu bằng các chính sách và hướng dẫn có thể thực thi, “không chỉ là những gì được viết trên giấy, mà phải sống.” Bà Iamnirath chia sẻ rằng SEAMEO đã phát triển một chiến lược giới toàn diện cho phát triển con người bền vững, biến các chiến lược thành các bước hành động cụ thể để nâng cao chất lượng cuộc sống, phù hợp với các Mục tiêu Phát triển Bền vững. Bà giới thiệu khái niệm “tiến trình bình đẳng giới” của SEAMEO, từ các hành vi tiêu cực và có hại ban đầu đến hành vi phản hồi tích cực và cuối cùng là các hành động mang tính chuyển đổi, đồng thời lưu ý rằng một khảo sát gần đây cho thấy các trung tâm SEAMEO đã đạt đến giai đoạn “hành vi phản hồi tích cực”. Bà nhấn mạnh rằng lồng ghép giới phải bao gồm vận động chính sách, lồng ghép giới trong tổ chức, phát triển và triển khai chương trình, cùng với học hỏi và đổi mới liên tục.
Phiên họp buổi sáng còn có phần trình bày của EdTech Hub, một đối tác nghiên cứu toàn cầu chuyên thúc đẩy giáo dục trong khu vực. Trọng tâm của họ năm nay là thúc đẩy hợp tác để định hình bối cảnh AI ở Đông Nam Á.
Trước thực trạng chưa có chính sách khu vực về AI trong giáo dục, dù nhiều quốc gia đã quan tâm, EdTech Hub đã giới thiệu sáng kiến “Sandbox” – một không gian mạng an toàn để thử nghiệm và đánh giá chính sách, ý tưởng giáo dục trước khi triển khai diện rộng. Đơn vị này cũng đề xuất thành lập Trung tâm Tài nguyên AI khu vực nhằm tập hợp các kiến thức và kinh nghiệm ứng dụng AI trong giáo dục Đông Nam Á.
Một điểm nhấn quan trọng trong buổi sáng là lễ ký kết Biên bản Thỏa thuận Hợp tác (MoA) giữa sáu trung tâm SEAMEO: SEAMEO CELLL (với vai trò trung tâm đề xướng), CED, RECSAM, RIHED, SEAMOLEC và TED. Chương trình hợp tác đa trung tâm này nhằm tích hợp AI vào giáo dục, với cam kết của cả sáu trung tâm biến AI thành một công cụ thiết thực, nâng cao hiệu quả học tập cho tất cả mọi người trong toàn khu vực.
Buổi chiều ngày đầu tiên dành cho các hoạt động kết nối, tạo nền tảng giá trị cho các trung tâm SEAMEO kết nối với nhiều tổ chức và định chế giáo dục quốc tế khác nhau như Mạng lưới Đại học One Health Đông Nam Á (SEAOHUN), Đại học Tsukuba, EdTech Hub, Global School Leaders, Go Study Global Education, Văn phòng khu vực UNESCO Bangkok, Văn phòng khu vực UNICEF Đông Á và Thái Bình Dương (EAPRO), Alchemy Education Solutions, Canva Education, Quỹ GEMA, Labtech International, Walnut Education, Apple, Hiệp hội Các trường đại học châu Á – Thái Bình Dương (AUAP), Edvolution, Everway, Đại học Công nghệ King Mongkut Thonburi (KMUTT), Đại học Kyungwoon và Trung tâm Đào tạo và Nghiên cứu Quốc tế UNESCO về Giáo dục Nông thôn (INRULED).
SEAMEO CELLL đã gặp gỡ Đại học Tsukuba (UT), EdTech Hub và Canva Education. Đại học Tsukuba đang triển khai chương trình mới “Tác động Xã hội của Tsukuba”, thuộc sáng kiến của Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản nhằm thúc đẩy học tập đa văn hóa thông qua các hoạt động học tập thực địa và nghiên cứu gắn với vấn đề địa phương giữa sinh viên Nhật và quốc tế. Mục tiêu là nuôi dưỡng niềm đam mê và khả năng của sinh viên trong giải quyết các thách thức địa phương. (Xem thêm ở https://social-impact.projects.tsukuba.ac.jp/about/en/)
EdTech Hub cho biết tiếp tục cung cấp miễn phí dịch vụ “Sandbox” cho đến tháng 3 năm 2026. Sandbox là một phương pháp thử nghiệm để xác định chính xác xem một ý tưởng hoặc chính sách liên quan có hiệu quả hay không trước khi mở rộng quy mô. Dịch vụ này nhằm cải thiện việc giảng dạy và học tập, hỗ trợ người học bị thiệt thòi, phát triển kỹ năng số cho khả năng làm việc và dữ liệu cho việc ra quyết định. (Liên hệ [email protected] or [email protected] về dịch vụ Sandbox)
Canva Education giới thiệu nền tảng miễn phí dành cho giáo viên, cung cấp khả năng tạo lớp học trực tuyến, vô số các mẫu bài học và công cụ hấp dẫn. Nền tảng này cũng thông báo sẽ sớm ra mắt phiên bản tiếng Việt để hỗ trợ tốt hơn cho giáo viên Việt Nam quan tâm. Các giáo viên quan tâm tìm hiểu cách dùng Canva hiệu quả có thể xem hướng dẫn tại Design School https://www.canva.com/en/design-school/. (Xem thêm thông tin ở https://www.canva.com/education/)
Ngày thứ hai của hội nghị bắt đầu với bài phát biểu chào mừng của Giám đốc Ban thư ký SEAMEO. Bà nhấn mạnh kể từ hội nghị Giám đốc đầu tiên năm 1971, các sự kiện hàng năm này đã đóng vai trò là một “nền tảng thiết yếu để tôn vinh những thành tựu tập thể, trao đổi và cập nhật giữa các trung tâm và mạng lưới, đồng thời xác định các con đường hợp tác mới để tăng cường tác động khu vực của SEAMEO.” Hội nghị năm nay hướng tới sự hợp tác giữa các trung tâm chặt chẽ hơn, các khóa đào tạo ý nghĩa và quan hệ đối tác mới, dựa trên kết quả của Hội nghị Hội đồng SEAMEO vừa qua – nơi đã làm sâu sắc thêm hiểu biết khu vực, thúc đẩy hợp tác khu vực, khuyến khích giáo dục chuyển đổi và giáo dục xanh, và nhấn mạnh việc chuyển đổi nghiên cứu thành hành động.
Theo bà Giám đốc Ban thư ký SEAMEO, ba chủ đề chính đã nổi lên trong công việc của SEAMEO: trách nhiệm giải trình, hợp tác và công bằng. Khung kết quả SEAMEO, phù hợp với Kế hoạch Chiến lược SEAMEO 2021-2030, đã được phát triển để đảm bảo trách nhiệm giải trình. SEAMEO tự hào duy trì vị trí là một trong những tổ chức khu vực đáng tin cậy nhất ở Đông Nam Á, đại diện cho khu vực trong các diễn đàn toàn cầu như Ủy ban Chỉ đạo Cấp cao UNESCO và Tuần lễ Học tập kỹ thuật số tại Paris. Công bằng vẫn là một nguyên tắc cốt lõi định hướng các chương trình từ học tập cơ bản đến các sáng kiến cho trẻ em ngoài trường học và nghiên cứu sức khỏe. Kết thúc bài phát biểu, bà chúc mừng các trung tâm về những kết quả đáng tự hào và bày tỏ hy vọng về một cuộc họp đầy cảm hứng.
Nhân dịp SEAMEO tròn 60 năm thành lập, một video đã được trình chiếu, ghi lại chặng đường phát triển của tổ chức, khẳng định cam kết vì cuộc sống tốt đẹp hơn, nuôi dưỡng nhân tài và phụng sự cộng đồng.
Ban thư ký SEAMEO sau đó đã trình bày những thành tựu nổi bật trong năm vừa qua với tư cách là một tổ chức liên chính phủ. Các thành tựu này bao gồm việc phổ biến 9 bản khuyến nghị chính sách, hoàn thành 477 nghiên cứu, xuất bản 199 báo cáo, trình bày 452 nghiên cứu, và chuyển hoá 345 nghiên cứu thành các khóa đào tạo hoặc sản phẩm. SEAMEO đã đào tạo 2.747 chuyên gia nghiên cứu, hoàn thành 25 tài liệu phát triển chính sách, trình bày 18 tài liệu cho các bộ và cơ quan chính phủ, đồng tổ chức 30 diễn đàn/đối thoại chính sách với 3.094 người tham gia, và đào tạo 288 chuyên gia chính sách.
Ba mươi chín báo cáo chuyên đề đã được các trung tâm SEAMEO trình bày sau đó để cung cấp thông tin và thảo luận.
Ông Khấu Hữu Phước, Trưởng phòng Nghiên cứu và Đào tạo của SEAMEO CELLL, đã trình bày về chương trình khung ba thành phần liên kết của trung tâm. Chương trình này bao gồm đào tạo về tích hợp AI trong giảng dạy cho giáo viên giáo dục phổ thông và giáo viên giáo dục nghề nghiệp (TVET), đây là chương trình hợp tác đa trung tâm theo MoA mới được ký kết trong đầu của hội nghị; một cuộc thi giáo viên xuất sắc về sử dụng AI trong giảng dạy, nơi giáo viên vận dụng thực tiễn kiến thức và kỹ năng học được từ khóa đào tạo; và một chương trình đánh giá năng lực học sinh trên nền tảng AI với giải thưởng là học bổng và hiện vật. Tất cả các hợp phần này được lên kế hoạch tổ chức hàng năm, trong đó hợp phần đầu dự kiến vào tháng 9 năm 2025.
Hội nghị cũng lắng nghe các báo cáo từ các thành viên liên kết của SEAMEO, bao gồm Mạng lưới Đại học Một Sức khỏe Đông Nam Á (SEAOHUN) với việc quản lý và chia sẻ kiến thức bằng công nghệ, hiện có thành viên từ 115 trường đại học ở 8 quốc gia, gồm Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam (bốn thành viên sáng lập), Campuchia, Lào, Philippines và Myanmar; Đại học Tsukuba với các hội thảo chuyên đề SEAMEO-Đại học Tsukuba hàng năm (năm trước là lần thứ 13) và Dự án Tác động Xã hội; Hội đồng Anh, đối tác mười năm của SEAMEO, với các chương trình tiếng Anh và tập trung vào Mục tiêu phát triển bền vững 5 (bình đẳng giới); ASEAN-UK với Chương trình Hỗ trợ Nâng cao Giáo dục cho Trẻ em Gái (SAGE); Đại học Giáo dục Hồng Kông, xếp thứ 7 trong số các trường đại học Hồng Kông, với lời kêu gọi hợp tác.
Cuối cùng, ba trung tâm SEAMEO – SEN, BIOTROP và CHAT – đã chia sẻ những kinh nghiệm tốt của họ trong việc thúc đẩy môi trường làm việc hòa nhập. SEAMEO CHAT đặc biệt nhấn mạnh rằng các nỗ lực hòa nhập của họ không chỉ giới hạn trong môi trường làm việc mà còn mở rộng sang các sự kiện văn hóa và truyền thống.
Hội nghị Giám đốc Trung tâm SEAMEO kết thúc với bài phát biểu bế mạc của Giám đốc Ban thư ký SEAMEO, bà Datuk Dr. Habibah Abdul Rahim, người đã nhận định: “Chúng ta đến đây từ nhiều lĩnh vực chuyên môn khác nhau, nhưng cùng chung cam kết hành động.” Bà gửi lời cảm ơn tới đội ngũ nhân viên Ban thư ký SEAMEO vì sự làm việc tận tụy tổ chức thành công sự kiện. Bà kêu gọi các trung tâm tiếp tục bức phá, định hình bối cảnh AI trong khu vực, cùng nhau vượt qua thách thức và duy trì động lực đã tạo ra trong suốt hội nghị.
